Welkom bij de club over Van Kooten en De Bie (Den Haag, 17 mei 1939 – aldaar, 27 maart 2023).
In deze club laat ik vooral zien wat voor fantastisch werk ze hebben gedaan in hun programma's. Van prachtige typetjes en woordspelingen tot zelfs diverse prijzen en vermeldingen in woordenboeken, vanwege hun geniale uitdrukkingen.
Al in 1963 hadden ze radioprogramma's bij de VARA en enkele jaren later stapten ze over naar de VPRO. Daar zijn ze tot 1998 voor blijven werken met vele televisieprogramma's.
Veel plezier toegewenst bij deze club.
NU+Wim de Bie: Inventief, tijdloos en onweerstaanbaar grappig
Door onze entertainmentredactie
Van scherpe taalvondsten tot iconische typetjes: Wim de Bie laat een schat aan tijdloos materiaal achter. De televisiemaker, schrijver en komiek wist zijn eigen frustratie en verbazing decennialang om te vormen tot onvergetelijke momenten. Een terugblik op zijn carrière.
De Bie werd geboren in een Haags gezin, met een muzikale moeder en een vader die graag humoristische verhalen schreef. Optreden deed hij als scholier al. Zo raakte hij op het Dalton Lyceum bevriend met Kees van Kooten. Ze voerden samen toneelstukjes op en schreven voor de schoolkrant.
Na zijn studie Nederlands was De Bie van plan leraar te worden. Dat liep anders toen hij een advertentie voor de Nederlandse Radio Unie tegenkwam. Van daaruit kwam hij terecht bij het VARA-programma Multiplex. De komiek paste die show aan voor twintigers en doopte het om tot Uitlaat. Ook Van Kooten sloot zich aan. Het was de start van een samenwerking die ruim 35 jaar zou duren en met prijzen werd overladen.
De eerste creatie werd De Klisjeemannetjes in 1963; een plat-Haags duo dat onnozele kroeggesprekken voert. Twee stamgasten die de klok wel hebben horen luiden, maar niet weten waar de klepel hangt. Dat was meteen ook kenmerkende satire voor De Bie en Van Kooten. De komieken stonden bekend om hun scherpe oog voor de gewone mens, met gebreken en eigenaardigheden aan alle kanten. Typetjes die niet alleen grappig absurd waren, maar ook iets ontwapenends en herkenbaars hadden.
Wim de Bie als gefrustreerde zoon, op stap met zijn moeder
Overstap valt goed in de smaak
De Klisjeemannetjes verschenen later ook op televisie, zoals in het VARA-programma Fenklup. Onder de namen Kikkert en Van Troostrijk presenteerden ze drie maanden een Teleac-cursus filosofie. Van Kooten en De Bie maakten daarna een definitieve overstap naar televisie en vielen op. Zo kregen ze voor hun komische bijdrage aan Het Gat van Nederland een Zilveren Nipkowschijf.
Na vier seizoenen succes met het satirische Hadimassa vonden De Bie en Van Kooten het tijd voor een volgende stap. Ze richtten in 1974 het Simplisties Verbond op, een min of meer fictieve organisatie die vond dat de maatschappij te ingewikkeld was geworden. Ze kregen zendtijd bij de VPRO. "Het gaat veel te goed met ons", zei De Bie in de eerste uitzending. "En daarom gaat het zo slecht. Simplisme is vrede leren hebben met je menselijke onvrede."
Jacobse en Van Es maken een tuin winterklaar
Typetjes op handen gedragen
In totaal verschenen er ruim honderd afleveringen van Simplisties Verbond, waarin nieuwslezingen werden afgewisseld met liedjes of sketches. De komische typetjes van De Bie liepen daarbij wijd uiteen: van een woedende oud-leraar Duits tot de sullige burgemeester van Juinen, van een verzetsheld op sokken tot een gefrustreerde zoon die nog altijd bij zijn moeder woont.
In 1977 kregen ze hun tweede Zilveren Nipkowschijf en in 1985 volgde de Ere Zilveren Nipkowschijf. Het populaire televisiekoppel bleef tot 1998 samen doorgaan, met verschillende programma's zoals Keek op de Week en Krasse Knarren.
Na die samenwerking ging De Bie in zijn eentje verder als televisiemaker. Zo was er het programma Nachtcrème, waarin hij verkleed als televisiediva telefoonspelletjes op de hak nam. Samen met Annet Malherbe speelde hij in 2000 nog uiteenlopende typetjes voor Beetje Laat. Na 2001 stopte hij met televisie, om via blogs zijn blik op de maatschappij te geven. Dat deed hij nog tot 2010.
De invloed die De Bie en Van Kooten hebben gehad, is tegenwoordig haast ondenkbaar. Dat vertelt Ton den Boon, hoofdredacteur van woordenboek Van Dale. "Tegenwoordig zijn er veel minder programma's die zo massaal grote groepen kijkers trouw aan zich weten te binden. Een hele groep mensen keek elke zondagavond naar Koot en Bie. En je sprak er ook altijd over de volgende ochtend: op je werk, op de universiteit of op school. Op die manier heeft hun taal heel breed ingang kunnen vinden bij grote groepen landgenoten."
Dat effect is nog steeds te merken. "Denk aan een professor Akkermans, als iemand die altijd maar genoemd wordt voor allemaal functies. Of een Klisjeemannetje, voor iemand die volstrekt niet oorspronkelijk is. Doemdenkers, positivo's, krasse knarren; de voorbeelden zijn niet aan te slepen. Het aantal nieuwe woorden dat zij op deze manier hebben toegevoegd aan de taal, is onwaarschijnlijk."
Leraar Duits (Wim de Bie) wordt woest van de lente
nu.nl Beeld: ANP
Wim de Bie is op maandag 27-03-2023 op 83 jarige leeftijd overleden